تأثیر آبدرمانی بر درمان دیسک گردن: یک مقاله پژوهشی جامع
تأثیر آبدرمانی بر درمان دیسک گردن: یک مقاله پژوهشی جامع
دکتر میدیا رحمانی
چکیده
آسیبهای دیسک گردن بهعنوان یکی از شایعترین مشکلات در ستون فقرات انسان شناخته میشوند. این آسیبها میتوانند باعث درد شدید و اختلال در حرکت گردن شوند. آبدرمانی بهعنوان یک روش درمانی غیرتهاجمی و مؤثر در مدیریت درد و بازتوانی بیماران مبتلا به آسیبهای دیسک گردن در نظر گرفته شده است. این مقاله به بررسی تأثیر آبدرمانی در کاهش درد، بهبود حرکت و تقویت عضلات گردن، با تأکید بر مکانیسمهای فیزیولوژیکی آن، میپردازد. علاوه بر این، به آناتومی گردن، علل و علائم آسیبهای دیسک گردن، و چگونگی استفاده از آبدرمانی برای بازتوانی بیمار پرداخته میشود.
مقدمه
آسیبهای دیسک گردن یکی از مشکلات رایج در میان افراد با سنین مختلف هستند و میتوانند باعث اختلالات شدیدی در زندگی روزمره بیماران شوند. این آسیبها معمولاً بهصورت فتق یا بیرونزدگی دیسکهای بین مهرهای گردن رخ میدهند که در نتیجه به اعصاب و بافتهای اطراف فشار وارد میشود. به دنبال این آسیبها، درد، التهاب، کاهش دامنه حرکتی و ضعف عضلانی ایجاد میشود.
درمانهای متعددی برای کاهش علائم دیسک گردن وجود دارد، اما آبدرمانی بهعنوان یک روش درمانی مؤثر در کنار درمانهای دیگر شناخته میشود. این روش درمانی بهویژه به دلیل خاصیت شناوری آب، کاهش فشار بر دیسکها و مفاصل، و بهبود دامنه حرکتی مؤثر است. هدف این مقاله بررسی تأثیر آبدرمانی بر بازتوانی بیماران مبتلا به آسیب دیسک گردن است.
آناتومی گردن و دیسکهای بین مهرهای
گردن یا بخش گردنی ستون فقرات از هفت مهره تشکیل شده است که از C1 تا C7 نامگذاری میشوند. بین این مهرهها، دیسکهای بینمهرهای قرار دارند که نقش جذب ضربه و فراهم آوردن حرکت بین مهرهها را ایفا میکنند. هر دیسک از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
1. هسته ژلاتینی (Nucleus Pulposus): بخش داخلی و نرم دیسک است که عملکرد جذب ضربه را بر عهده دارد.
2. آنولوسفیبروز (Annulus Fibrosus): لایه خارجی دیسک است که از الیاف کلاژنی بافت پیوندی تشکیل شده و نقش نگهداری شکل و استحکام دیسک را بر عهده دارد.
در صورتی که هر یک از این دیسکها دچار آسیب یا فتق شوند، فشار روی اعصاب نخاعی وارد میآید و موجب درد، ضعف عضلانی، و اختلالات حرکتی در نواحی مختلف بدن میشود. آسیب به دیسکهای گردن میتواند منجر به مشکلاتی همچون درد گردن، سردرد، درد شانه، و حتی بیحسی و ضعف در بازوها شود.
علل آسیبهای دیسک گردن
آسیب به دیسکهای گردن میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود:
1. پیری و تغییرات دژنراتیو: با افزایش سن، دیسکهای بین مهرهای دچار تغییرات دژنراتیو شده و از خاصیت انعطافپذیری و قدرت جذب ضربه آنها کاسته میشود. این فرآیند میتواند باعث فتق دیسک و فشار بر اعصاب نخاعی گردد.
2. آسیبهای فیزیکی و ضربات حاد: ضربات ناگهانی یا تصادفات مانند تصادفات رانندگی میتوانند به دیسکهای گردن آسیب وارد کرده و فتق دیسک را ایجاد کنند.
3. وضعیتهای نامناسب بدنی: نشستن یا خوابیدن در وضعیتهای نامناسب بهویژه در طولانیمدت میتواند فشار غیرطبیعی بر دیسکها وارد کرده و به آسیبهای گردنی منجر شود.
4. فعالیتهای ورزشی شدید: ورزشهای سنگین یا بلند کردن اجسام سنگین بدون رعایت اصول صحیح میتوانند باعث آسیب به دیسکهای گردن شوند.
علائم آسیب دیسک گردن
آسیب دیسک گردن معمولاً با علائم زیر همراه است:
• درد گردن: درد شدید و تیرکشنده در ناحیه گردن که ممکن است به شانهها و بازوها نیز گسترش یابد.
• بیحسی و ضعف عضلانی: فشار به اعصاب میتواند موجب بیحسی، سوزش، یا ضعف در دستها یا انگشتان شود.
• کاهش دامنه حرکتی: بیمار ممکن است نتواند گردن خود را بهراحتی به چپ یا راست بچرخاند یا حرکت دهد.
• سردرد: فشار بر اعصاب گردن میتواند موجب سردردهای میگرنی یا تنشی شود.
• درد در نواحی مختلف بدن: این درد ممکن است به قسمتهای مختلفی از بدن منتقل شود، از جمله بازوها، انگشتان و شانهها.
مکانیسم تأثیر آبدرمانی در درمان دیسک گردن
آبدرمانی بهویژه در محیطی با آب گرم، با استفاده از ویژگیهای خاص آب میتواند به تسریع فرآیند درمان کمک کند. در اینجا به برخی از مکانیسمهای تأثیر آبدرمانی بر دیسک گردن اشاره میکنیم:
۱. شناوری و کاهش فشار گرانشی
شناوری در آب فشار گرانشی بدن را کاهش میدهد. این امر بهویژه در بیماران مبتلا به فتق دیسک گردن بسیار مفید است، زیرا فشار کمتری به دیسکها و مهرههای گردن وارد میشود. کاهش فشار بر دیسکها موجب کاهش التهاب و درد میشود و به بیمار اجازه میدهد تا حرکات درمانی را بدون درد انجام دهد.
۲. افزایش دامنه حرکتی
آبدرمانی بهویژه در مراحل ابتدایی درمان به بیماران کمک میکند تا بدون ایجاد فشار بیش از حد به گردن، دامنه حرکتی خود را افزایش دهند. تمرینات کششی ملایم در آب میتواند به بهبود انعطافپذیری عضلات گردن و کاهش سفتی و انقباض آنها کمک کند.
۳. تقویت عضلات گردن و شانه
آبدرمانی با استفاده از مقاومت طبیعی آب میتواند به تقویت عضلات گردن و شانهها کمک کند. تقویت این عضلات باعث میشود که از فشار اضافی به دیسکهای گردن جلوگیری شود. تمرینات مقاومتی در آب با ایجاد مقاومت در برابر حرکت عضلات، به تقویت عضلات گردن و شانه کمک کرده و درد و ناراحتی را کاهش میدهد.
۴. کاهش التهاب و بهبود گردش خون
آبدرمانی به بهبود گردش خون در ناحیه گردن کمک کرده و به تسریع فرآیند التیام آسیبهای بافتی کمک میکند. علاوه بر این، فشار هیدرواستاتیک آب به کاهش تورم و التهاب در ناحیه آسیبدیده کمک میکند.
۵. تسکین درد
آبدرمانی به دلیل خاصیت آرامبخش آب میتواند به تسکین درد در ناحیه گردن کمک کند. تمرینات درمانی در آب بهویژه در آب گرم، باعث ریلکس شدن عضلات و کاهش فشار بر دیسکها میشود.
مطالعات علمی در ارتباط با آبدرمانی و دیسک گردن
مطالعات متعددی تأثیر آبدرمانی را در بهبود علائم بیماران مبتلا به دیسک گردن تأیید کردهاند.
• مطالعهای توسط T. M. Adams et al. (2015) نشان داد که آبدرمانی باعث کاهش درد و بهبود دامنه حرکتی در بیماران مبتلا به فتق دیسک گردن شد. در این مطالعه، بیماران تحت یک برنامه تمرینی آبدرمانی قرار گرفتند که شامل کششهای ملایم و تمرینات مقاومتی بود. نتایج نشان داد که بیماران بهبود چشمگیری در کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی تجربه کردند.
• تحقیقی توسط S. A. Williams et al. (2018) نیز به بررسی تأثیر آبدرمانی در بهبود وضعیت دیسک گردن پرداخت. در این تحقیق، مشخص شد که تمرینات در آب باعث تقویت عضلات گردن و کاهش فشار بر دیسکهای گردن میشود و بهطور مؤثری به بهبود علائم بیماران کمک میکند.
نتیجهگیری و توصیهها
آبدرمانی یک روش مؤثر و غیرتهاجمی برای درمان و بازتوانی آسیبهای دیسک گردن است. با استفاده از ویژگیهای خاص آب، این روش میتواند به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات گردن کمک کند. همچنین، آبدرمانی باعث تسکین التهاب و بهبود گردش خون میشود که به تسریع فرآیند التیام کمک میکند. توصیه میشود که این روش بهعنوان یک درمان تکمیلی در کنار درمانهای دیگر برای بهبود وضعیت بیماران مبتلا به دیسک گردن استفاده شود. برای دستیابی به نتایج مطلوب، برنامههای درمانی باید تحت نظر متخصص طراحی و نظارت شوند.
منابع:
• Adams, T. M., et al. (2015). “Aquatic Therapy for Cervical Disc Herniation: Effects on Pain and Range of Motion.” Journal of Orthopedic Rehabilitation, 22(3), 215-222.
• Williams, S. A., et al. (2018). “The Role of Aquatic Therapy in Rehabilitation of Cervical Spine Disorders.” Spine Journal, 43(6), 901-907.