طبق آمارهای پزشکی کمردرد بعد از سردرد، سرکشترین درد جسمانی است که مردم به واسطه آن به پزشک مراجعه میکنند که از شایع ترین علل کمردرد دیسکوپاتی میباشد. امروزه ثابت شده است که حساسیت دیسک به درد زیاد است و نسبت به مفاصل فاست بیشتر درد دارد و همچنین عصب دهی قسمت قدامی و خلفی دیسک با یکدیگر فرق میکنند. علاوه بر این درد ناشی از دژنراسیون دیسک میتواند به صورت راجعه در کمر، باسن، ناحیه ساکروایلیاک و اندامتحتانی احساس شود.
در اغلب موارد درد زیاد ناشی از دیسکوپاتی به علت صدمه به فیبرهای احاطه کننده هسته است و از آنجا درد شروع میشود. هسته دیسک میتواند خارج شده[1] شده و مانند یک کرم کوچک حرکت کند یا متورم شده[2] و روی ریشه عصب فشار وارد کند و یا قطعه قطعه شده[3] و عصب را تحت فشار قرار دهد. همزمان با بالا رفتن سن توانایی دیسک برای نگهداری آب کم میشود و دیسک تمایل به نازک شدن دارد. بنابراین ساختمانهای اطراف آن بسیار مستعد فشار میشوند و به دلیل کاهش ارتفاع دیسک، فشار زیادی روی آن اعمال میشود. ممکن است برخی ساختارهای استخوانی اطراف سوراخ بین مهرهای که وزن زیادی را تحمل میکنند رشد کرده و به علت فشاری که بر روی ریشه عصب و مهره وارد میکنند سبب تشدید دژنراسیون مهرهای شوند. همچنین علت مشکلات و دردناک بودن دیسک میتواند پاسخهای شیمیایی باشد. برای مثال، زمانی که هسته دیسک قطعه قطعه میشود، ساختارهای اطراف عصب را تحریک میکند. هسته دیسک فاقد عروق خونی و پایانه عصبی است اما دارای مقداری ماده شیمیایی است که مخدر اعصاب[4] نام دارد.
در بهترین شرایط دیسک تغذیه خونی کمیدارد و هر صدمه به دیسک میتواند سبب دژنراسیون دیسک و بروز علایم دیسکوپاتی شود. در سالهای اخیر تشخیص دیسکوپاتی از طریق تکنولوژی ام.آر.آی[5] بهبود یافته است. تغییرات تروماتیک در دیسک بین مهرهای گردن و قوس عصبی ممکن است باعث صدمات داخل دیسکی به صورت عرضی شود که عمدتاً سگمانهای C5-C6 و C6-C7 را درگیر میکند. بیشترین حرکات فلکشن و اکستنشن در سگمانهای C4 تا C6 رخ میدهد و بیشترین استرس نیز روی این نواحی متمرکز است. این امر باعث شده تا این نواحی بیشترین کشیدگی و صدمه را داشته باشند.
95% از موارد فتق دیسک در سگمانهای تحتانی کمر است و اکثراً در سگمانهای S1L5- رخ میدهد. علت این فتق، از دست رفتن اکستنشن کامل کمر و حرکات متناوب فلکشن است. اگر فتـق در سگمـانهای L4 - L5روی دهد در صورت گرفتاری سطح L5 ضعف دورسی فلکشن و بیحسی پشتپا دیده میشود و در صورت گرفتاری S1 ضعف در پلانتار فلکسورها و فلکسور هالوسیس لانگوس، بیحسی کناره خارجی و خلفپا دیده میشود. حرکات بین مهرهای میتواند انتقالی (لغزشی) یا زاویهدار باشد. حرکات متداولی همچون فلکشن یا اکستنشن مهرههای کمری در یک فرد زنده مستلزم ترکیب هر دو حرکت است، زیرا مرکز چرخش غالباً در طول چرخش زاویهدار حرکت میکند.
مطالعات بسیار مهم تحریک کننده درد بر بیماران هوشیار نشان داده است که تحریک مکانیکی فیبرهای آنولوس پشتی اغلب مواقع مجدداً سبب کمردرد خاص بیمار میشود. در مطالعات اخیر، صفحه انتهایی مهرهای و احتمالاً لیگامان طولی پشتی همزمان مانند آنولوس خلفی مختل خواهند شد، بنابراین هر سه بافت بایستی بعنوان منابع بالقوه کمردرد شدید در نظر گرفته شوند. تحریک مکانیکی مفاصل آپوفیزی، کمردرد خاص را در بیماران زیادی به وجود می آورد. بطور کلی قطعهS1L5- شایع ترین مکان مشکل دار در ستونفقرات است. چون زاویه بین S1L5- بزرگتر از زاویه بین سایر مهرهها میباشند در این مفصل شانس بیشتری برای فشار وارد آمدن وجود دارد. عامل دیگر افزایش مقدار فشار روی این ناحیه با مقدار بیشتر حرکت آنان ارتباط دارد که در مقایسه با دیگر سطوح مهرههای کمری رخ میدهد.
خم شدن[6]، بلند کردن اجسام[7] به روشهای نامناسب، پیچش ها[8]، ضعف عضلات شکمی، کوتاهی عضلات همسترینگ، تنش های عاطفی[9] و حتی سیگار کشیدن میتواند سرانجام منجربه مشکل ستونفقرات بشود.
مشکل ستونفقرات خیلی زودتر از درد آن شروع میشود. بعد از اینکه درد فروکش کرد معمولاً مشکل هنوز وجود دارد. درد معمولاً به علت یک چرخیدن ساده، خوابیدن یا حتی عطسه کردن بوجود میآید. این صدمات کوچک سبب تحریکات خشکیها، ضعف ساختارهای بافت نرم، درد ستونفقرات و اسپاسمهای دردناک عضلانی و التهاب میشود. بعد از اتمام دوره درمان، مهم جلوگیری کردن از وقایع بعدی است. بنابراین جلوگیری کردن از این وقایع و درمان همانند هم ازاهمیت ویژهای برخوردارند.
آبدرمانی بهعنوان یکی از قدیمیترین درمانهای فیزیکی درطول دو قرن اخیر جهت بهبود بیماران با اختلالات عصبی، عضلانی و اسکلتی بسیار توسعه یافته است. حرکتدرمانی در آب استخر بخش مهمی از برنامه درمان و توانبخشی این مشکلات را شامل میشود. سابقه تاریخی آبدرمانی در درمان بیماران عصبی، عضلانی، اسکلتی، خواص فیزیکی و فیزیولوژیکی منحصر به فرد آب و تاثیرات حرکتی، فیزیکی و روانی آن لزوم انجام برنامه ای مدرن و منظم را توجیه مینماید. نگاه علمی و دید کاربردی به آبدرمانی در دهه های اخیر، استفاده از آبدرمانی را متنوعتر و مفیدتر نموده است.
